Szlakiem Naszej Historii…
Niedziela 25 maja. Inna niż zwykle. Rano śniadanie, sportowy strój, rower. I oczywiście koszulka z napisem IX Rajd Rowerowy Szlakiem Naszej Historii. Kierunek plac OSP w Kuryłówce. A tam? Organizatorzy – pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury i Gminnej Biblioteki Publicznej już pracują. Wszystko przygotowane: aparaty fotograficzne, nagłośnienie, strażacy ze swoimi pojazdami, ambulans medyczny. Przybywa coraz więcej uczestników rajdu, nie tylko z terenu naszej gminy. Cieszy widok tylu osób chcących spędzić aktywnie czas i jednocześnie poznać historię naszych okolic. W gronie obecnych – trzy pokolenia: dziadkowie, dzieci, wnuki. Wśród nas trzyletnia Hania, która jest z rodzicami po raz trzeci. Są też radośni i żwawi seniorzy. Czy to nie piękne? Taki widok chwyta za serce i pokazuje, że wbrew pozorom, ludzie mają potrzebę bycia razem, niezależnie od wieku. Czasami trzeba tylko im pokazać, że jest to możliwe. To wspaniale udaje się organizatorom rajdu. Brawo!
Pan Leszek Połeć – dyrektor GOK-u przypomina zebranym zasady bezpieczeństwa oraz trasę i program imprezy. W tym roku docelowym punktem wyprawy jest Tarnogród. Przed godziną ósmą rusza kolumna około 170 uczestników pięknej sztafety pokoleń między przeszłością, a teraźniejszością. Jedziemy w kierunku Brzyskiej Woli wyremontowaną drogą, prowadzącą przez wiosenny, piękny las – bogactwo naszej gminy. Chwilami droga wznosi się na pagórki. To nic, że trzeba momentami prowadzić rower. Grupa czeka, nikogo nie zostawi. Z górki lżej, rower pędzi sam. Chwila oddechu… Czasami słychać głośniejsze ostrzeżenie: „uwaga auto”, „zwolnij”, „zjedź na prawo”. Dojeżdżamy do najdalej położonej wsi naszej gminy – Jastrzębca. Krótki odpoczynek na placu OSP. Czas na kanapkę, napój, rozmowę. Powoli udajemy się do świątyni, gdzie ciepło wita nas proboszcz parafii – ksiądz Waldemar Dudziński. Uczestniczymy we mszy świętej. Chwila wyciszenia i duchowych przeżyć. Drogą wśród uprawnych pól docieramy do wsi Luchów, a następnie do Tarnogrodu. Wszyscy szczęśliwie pokonujemy trasę około 24 km i dojeżdżamy do celu rajdu. To ogromna zasługa strażaków i ratowników medycznych, którzy przez cały czas dbali o nasze bezpieczeństwo. Zatrzymujemy się przy drewnianym kościółku pw. św. Rocha. Uczestnik rajdu, kolega Roman, przypomina historię i tragiczne dzieje Jastrzębca z okresu II wojny światowej, którą szeroko nam przedstawił podczas rajdu w 2019 roku. Także słyszymy opowieść o kościele św. Rocha. To budowla wzniesiona z drewna modrzewiowego w początkach XVII wieku jako kościół wotywny za ocalałe życie podczas epidemii. Posiada jedną nawę, prezbiterium, zakrystię, chór. Ciekawostką jest otwarta kruchta z XIX wieku podparta czterema słupami. Następnie udajemy się na tarnogrodzki rynek, gdzie Pani Anna Kuziak – Prezes Tarnogrodzkiego Towarzystwa Regionalnego przybliża nam dzieje miasta. Oto ważniejsze informacje. Miasto swe lokowanie w 1567 roku zawdzięcza staroście krzeszowskiemu Stanisławowi Tarnowskiemu. Przywilej lokacyjny wydał król Zygmunt II August. Miasto miało cechy założenia renesansowego – prostokątny rynek, wokół którego od południa i od północy rozplanowano sieć ulic w układzie szachownicowym. Prowadziły do niego 4 bramy, przy których wzniesione były świątynie i synagoga. Ludność stanowili Polacy, Rusini oraz Żydzi. Duże znaczenie dla miasta miał fakt, że leżało na szlaku handlowym. W XIX wieku było jednym z największych miast Królestwa Polskiego o znacznej wymianie handlowej. Na losach miasta odciskały się różne wydarzenia historyczne. Szczególnie tragiczne dla mieszkańców były lata II wojny światowej. Wielu mieszkańców zostało zamordowanych, wywiezionych do obozów zagłady, czy na przymusowe roboty do III Rzeszy. Tarnogród utracił prawa miejskie w 1867 roku, a odzyskał 1 stycznia 1987 roku. Dziś, dzięki odbywającym się sejmikom od 1975 roku, nazywany jest Stolicą Teatrów Wsi Polskiej. Z zaciekawieniem słuchamy opowieści o herbie miasta, który przedstawia na czerwonym tle stojącego, czarnego gryfa bez skrzydeł, trzymającego w łapach nożyce. Dla dzieci przygotowana niespodzianka z nagrodami – odnalezienie nożyczek, elementu herbu Tarnogrodu. Najmłodsi mają czas pobawić się przy fontannie, czy zjeść lody. Dorośli obejrzeć zgromadzone eksponaty w siedzibie stowarzyszenia. Na kolejną lekcję historii udajemy się do prawosławnej cerkwi Świętej Trójcy. Proboszcz tej parafii ksiądz mitrat Włodzimierz Klimiuk z pasją opowiada o tragicznych losach parafian, wcześniejszej i obecnej cerkwi, która została wybudowana w XIX wieku. Zachwycają ikony i ikonostas. Dane jest nam zobaczyć, nie przekraczając wrót, co kryje się za nim: stół ofiarny, kapliczka do przechowywania najświętszego sakramentu, piękna ikona na szkle w oknie z 2003 roku, wykonana w miejsce zaginionej. Cerkiew jest ośrodkiem kultu świętego mnicha-wyznawcy Leoncjusza urodzonego w Tarnogrodzie. Szczególną czcią jest też otaczana Tarnogrodzka Ikona Matki Bożej pochodząca z XVI wieku, a odnaleziona w 2009 roku. Jedna z filii tutejszej parafii znajduje się na terenie naszej gminy w Kulnie. Ostatnim punktem na naszym historycznym szlaku jest synagoga, po której oprowadza nas Pani Izabela Myszkowiak. Ten okazały obiekt został zbudowany w 1686 roku i rozbudowany na początku XIX wieku. Niestety podczas II wojny światowej został zdewastowany, jak i w późniejszych latach ulegał zniszczeniu. W latach 1985-1990 dzięki Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków, przeprowadzono gruntowny remont. Na wschodniej ścianie zachowany jest fragment stiukowej oprawy Aron ha-kodesz, z resztkami polichromii o motywach roślinno- zwierzęcych. Obecnie w synagodze znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna, Tarnogrodzkie Muzeum Nożyczek oraz Regionalna Izba Pamięci. Zachwyca okazała ilość różnego rodzaju nożyczek oraz przedmiotów znalezionych na tych terenach. Znów udajemy się na rynek. Przed powrotem do domów spożywamy wspólny posiłek przygotowany przez organizatorów rajdu. Oczywiście też pamiątkowe zdjęcie całej grupy wykonuje Pan Marek Latawiec. Ludzie trochę zmęczeni, ale uśmiechnięci i zadowoleni. Popatrzmy… Jeden dzień, a tyle miejsc i odkrytych kolejnych kart historii. Poznając dzieje terenów, na których żyjemy łatwiej możemy zrozumieć skąd taka różnorodność kulturowa i religijna. Za tak wspaniały dzień składamy serdeczne podziękowania na ręce Pana dyrektora Leszka Połcia dla wszystkich pracowników Gminnego Ośrodka Kultury i Gminnej Biblioteki Publicznej w Kuryłówce, strażaków, ratowników medycznych i osób, które pracowały przy organizacji rajdu. Doceniamy Wasze poświęcenie i trud. Jak zawsze rajd perfekcyjnie przygotowany.
Dziękujemy instytucjom i wszystkim osobom z Tarnogrodu, które okazały nam gościnność i życzliwość oraz podzieliły się swoją wiedzą. Myślę, że pobyt w miasteczku zachęci wielu z nas do powrotu i odwiedzenia miejsc, do których nie dotarliśmy. Nawet pogoda nam dopisała, wbrew wcześniejszym prognozom. Mówią, że dobrym ludziom los sprzyja . Chyba, coś w tym jest drodzy organizatorzy. Mamy nadzieję, że za rok będziemy mogli wspólnie uczestniczyć w X jubileuszowym rajdzie rowerowym.
W.Sz.
https://gokkurylowka.pl/galeria/galeria-2025/gallery/rajd-rowerowy-tarnogrod-2025/
